ทองโบราณ ''ทองสุโขทัย''
วันจันทร์ที่ 17 สิงหาคม พ.ศ. 2552
สุโขทัยเป็นดินแดนขึ้นชื่อแห่งความอุดมสมบูรณ์ด้วยทรัพยากรมากมาย “ในน้ำมีปลา ในนามีข้าว” แม้แต่ ”ทอง” ที่สมัยนั้นก็เหลือล้นจนจารึกไว้ในหลักศิลาจารึกว่า “ใครจักใคร่ค้าเงินค้าทองค้า”
เที่ยวชมมรดกโลกที่ศรีสัชนาลัยของสุโขทัยอีกแห่งหนึ่ง ชาวศรีสัชฯ บอกว่าดูเมืองโบราณแล้ว ต้องดูของโบราณที่ทำขึ้นใหม่ด้วย เพื่อให้สอดคล้องกับคำจารึกข้างบนที่ค้าเงินค้าทองกันมาเกือบพันปี เพราะว่าเมืองนี้มีทองโบราณ เรียกว่า ทองสุโขทัย หรือทองศรีสัชนาลัย ที่เรียกทองโบราณเนื่องจากเป็นการประดิษฐ์ทองรูปพรรณโดยได้แบบลวดลายจากปูนปั้นโบราณตามศาสนสถานในอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัยและศรีสัชนาลัย เช่น ลวดลายปูนปั้นที่วัดเชตุพน วัดนางพญา ที่ยังคงมีลวดลายปรากฏอยู่เป็นหลักฐาน
วิธีการทำทองโบราณอันเป็นเอกลักษณ์ ต้องผลิตโดยใช้มือทั้งหมด เริ่มตั้งแต่การใช้ทอง ๙๙.๙๙ เปอร์เซ็นต์ หลอมลงในรางเหลี่ยม รอให้แข็งเป็นแท่ง แล้วนำมารีดเป็นเส้นเพื่อนำไปถักเป็นสายสร้อย มีลวดลายที่ถักทอทองเส้นเล็ก ๆ จำนวนมาก เช่น ลายถักโป่ง ลายสามเสา ซึ่งคล้ายลายถักโป่ง แต่ขนาดเล็กกว่า หรือตีทองให้เป็นแผ่น เพื่อตีลงบนลางโอที่มีรูกลม ๆเป็นแบบขึ้นทรงรูปประคำ จากนั้นเจาะรูที่หัวท้ายลูกประคำเพื่อร้อยสายสร้อย ลูกประคำก็มีหลายแบบ เช่น ทรงตะกร้อ ทรงลูกสน ทรงลูกมะยม และทรงลูกโคม ที่เลียนแบบมาจากโคมไฟโบราณการทำทองโบราณแหล่งใหญ่อยู่ที่เมืองศรีสัชนาลัยซึ่งเป็นถิ่นที่อยู่ของช่างฝีมือต่าง ๆ มาแต่โบราณประมาณ ๑๐ ปีก่อน ร้านทองสมศักดิ์นับว่าเป็นร้านแรกที่ทำทองโบราณ ลวดลายเด่น ๆของร้าน คือ ลายพลายชุมพล ลายเชือกสปริง ลายมือเปียเย้า รวมเวลาการทำทั้งหมดตกชิ้นละกว่า ๓ วัน ช่างฝีมือที่ทำทองก็เป็นชาวบ้านในละแวกศรีสัชนาลัย ความที่เป็นทองเกือบร้อยเปอร์เซ็นต์ ทำให้ทองโบราณมีสีทองเปล่งปลั่งกว่าทองเยาวราช “ข้อสังเกตอีกอย่างหนึ่ง ถ้าหากดูที่ขอทอง ขอจะนิ่มกว่าอย่างเห็นได้ชัด” คุณศุภฤกษ์ ชุมสมัย ผู้จัดการร้านทองสมศักดิ์อธิบายและเล่าต่อว่า
“ทองที่นี่จึงไม่นิยมทำเป็นเครื่องประดับเพชรพลอยเพราะทองจับพลอยไม่อยู่ ที่สำคัญมีการใช้หินสีลงยาทองเป็นลวดลายสีสดใส เช่น สีแดง เขียว น้ำเงิน แทนการประดับเพชรพลอยต่างๆ จนเป็นเอกลักษณ์เด่นของเครื่องประดับทองโบราณสุโขทัย”
เมื่อได้เส้นทองถักและลูกประคำลงยาแล้ว จึงนำมาร้อยเรียงและประกอบให้เป็นเครื่องประดับตามที่ลูกค้าต้องการ ไม่ว่าจะชิ้นเล็ก ๆ อย่างแหวน ต่างหู กำไลข้อมือ สายสร้อย กรอบพระ หรือจะเป็นชิ้นใหญ่ตามที่ลูกค้าสั่งพิเศษ เช่น ทับทรวง รัดเกล้า กำไลแขน กะบังหน้า ไปจนถึงเครื่องประดับตามโบราณวัตถุ โบราณสถานที่เป็นของศักดิ์สิทธิ์ล้ำค่าคู่บ้านคู่เมือง
ร้านที่มีชื่อเสียงในด้านการทำทองโบราณอีกร้านหนึ่งคือร้านสุภาพร ซึ่งมีการพัฒนาให้ทองโบราณนี้ขึ้นชื่อด้วยการออกแบบทองรูปลักษณ์ใหม่ ๆ แต่ยังคงความเป็นทองโบราณไว้ ส่งประกวดแล้วได้รับรางวัลชนะเลิศ ทั้งรางวัลประกวดการออกแบบและผลิตภัณฑ์เครื่องประดับไทย และสร้อยลายพวงมาลัยที่ได้รับรางวัลGolden Design Award’96 เป็นต้น หรือเครื่องทองในภาพยนตร์สุริโยไทก็ทำที่นี่กว่า ๗๐ เปอร์เซ็นต์ เป็นเครื่องเงินชุบทองประดับพลอยต่าง ๆ
ปัจจุบันทองโบราณสุโขทัยถึงแม้จะมีราคาแพงกว่าทองทั่ว ๆ ไป ราคาขายประมาณบาทละ ๗,๓๐๐ บาท ลูกค้าส่วนใหญ่เป็นชาวกรุงเทพฯ และชาวใต้ ที่นิยมเครื่องประดับทอง แม้ผลกระทบจากราคาทองในท้องตลาดโลกจะสูงขึ้น แต่ความนิยมในการเลือกซื้อทองโบราณมาเป็นเครื่องประดับ โดยเฉพาะคู่กับชุดไทยแล้ว ยังได้รับความนิยมอยู่เรื่อย ๆ ทองโบราณมีแหล่งผลิตและจำหน่ายหลายร้านค้าตลอดสองข้างทางเส้นสุโขทัย-ศรีสัชนาลัย บริเวณตำบลท่าชัยและตำบลหาดเสี้ยว อำเภอศรีสัชนสลัย
เรื่องโบราณ ๆ ยังคงมีอีกมากน่าสนใจศึกษา โดยเฉพาะเรื่องเกี่ยวกับทองโบราณยิ่งเป็นเรื่องที่น่าสนใจ เพราะกล่าวกันว่าเป็นสัญลักษณ์แห่งบุญญาธิการ ความยิ่งใหญ่ ทองโบราณได้แทนความเจิดจรัสของรุ่งอรุณแห่งความสุข เมื่อนึกถึงทองเมืองเก่าสุโขทัยก็อดไม่ได้ที่จะนึกถึงทองโบราณนี้คู่กันไป
TOP OF PAGE
ป้ายกำกับ:
ลายดอกสีขาวสีแดงสีขาว คือลายโบราณยุคไหน